Kadencja VII (2024-2029) | Kadencja VI (2018-2024) | Kadencja V (2014/2018)
Kadencja IV (2010/2014)

Protokół z XLIII/2018 Sesji Rady Powiatu Skarżyskiego z 26 lutego 2018 roku

P R O T O K Ó Ł Nr XLIII/2018 
z SESJI RADY POWIATU SKARŻYSKIEGO 
odbytej 26 lutego 2018 roku 


Miejsce odbycia sesji - Sala Konferencyjna Starostwa Powiatowego w Skarżysku-Kamiennej, ul. Plac Floriański 1 

Godzina rozpoczęcia obrad - 14.00 

W sesji udział wzięli: 

- dyrektorzy i kierownicy jednostek organizacyjnych powiatu, 
- przedstawiciele organizacji społecznych, 
- Zarząd Powiatu Skarżyskiego, 
- Radni Powiatu Skarżyskiego 
- sekretarz, skarbnik powiatu, radca prawny starostwa oraz naczelnicy wydziałów starostwa powiatowego, 
- przedstawiciele lokalnych mediów 

Lista obecności radnych biorących udział w sesji - w załączeniu. 

Obrady prowadziła Przewodnicząca Rady Powiatu Skarżyskiego - Bożena Bętkowska. 

Sesję Rady Powiatu Skarżyskiego protokołowała: Joanna Wężyk – Kierownik Biura Rady Powiatu. 


STRESZCZENIE POSIEDZENIA 

Ad.pkt.1 i 2 Stwierdzenie kworum i przyjęcie porządku obrad. 


Przewodnicząca Rady – Bożena Bętkowska poinformowała zebranych, iż w dzisiejszej sesji uczestniczy 16 radnych, co stanowi 84 % ogólnego składu Rady. Wskazała, że zgodnie z § 18 ust. 3 pkt. 2) Statutu Powiatu Skarżyskiego, Sekretarzem dzisiejszych obrad będzie Radny Roman Wojcieszek. Następnie zapytała czy do przedstawionego projektu porządku obrad radni lub członkowie zarządu zgłaszają wnioski. 
Ponieważ nie zgłoszono żadnych wniosków Przewodnicząca Rady poddała pod głosowanie porządek obrad. 

Porządek XLIII sesji Rady Powiatu Skarżyskiego został przyjęty jednogłośnie 


Ad.pkt.3 Wręczenie gratulacji Stypendystom Prezesa Rady Ministrów na rok szkolny 2017/2018. 


Przewodnicząca Rady poinformowała, że w dzisiejszej sesji uczestniczą uczniowie naszych szkół, którzy otrzymali stypendium Prezesa Rady Ministrów, a są to: 
- Paweł Bilski – uczeń Technikum w Zespole Szkół Transportowo–Mechatronicznych w Skarżysku-Kamiennej, 
- Magdalena Korzeniewska – uczennica II Liceum Ogólnokształcącego w Skarżysku-Kamiennej, 
- Anna Kułaga – uczennica Technikum w Zespole Szkół im Henryka Sienkiewicza w Suchedniowie,
- Michalina Okła – uczennica I Liceum Ogólnokształcącego w Skarżysku-Kamiennej, 
- Kinga Sikora – uczennica Technikum w Zespole Szkół Technicznych w Skarżysku-Kamiennej,
- Aleksandra Świtek – uczennica Technikum w Zespole Szkół Ekonomicznych w Skarżysku-Kamiennej,
- Martyna Zbroja – uczennica Technikum w Zespole Szkół Samochodowo– Usługowych w Skarżysku-Kamiennej, 
- Antoni Fularski – uczeń Liceum Akademickiego Korpusu Kadetów w Suchedniowie, 
- Iwona Kołomańska – uczennica Technikum Korpusu Kadetów w Suchedniowie. 

Przewodnicząca złożyła gratulacje i poprosiła o wystąpienie, a Wicestarostę o wręczenie gratulacji i symbolicznych nagród. 

Wicestarosta – Artur Berus oraz Członek Zarządu – Katarzyna Bilska wręczyli w imieniu samorządu powiatu gratulacje uczniom. 

Przewodnicząca Rady poinformowała, że w dzisiejszej Sesji Rady Powiatu uczestniczą przedstawiciele Ochotniczych Straży Pożarnych z terenu powiatu skarżyskiego, którzy chcą złożyć podziękowania Zarządowi Powiatu za wsparcie finansowe. 
Następnie przedstawiciele OSP wręczyli podziękowania dla poszczególnych członków zarządu powiatu, skarbnika powiatu oraz pana Jacka Krzepkowskiego – inspektora ds. zarządzania kryzysowego. 


Ad.pkt.4 Przyjecie protokołu z XL, XLI, XLII sesji Rady Powiatu Skarżyskiego. 


Wiceprzewodniczący Rady – Janusz Kołodziej przedstawił wnioski o przyjęcie protokołu z XL, XLI, XLII sesji Rady Powiatu Skarżyskiego. Poinformował, że radni nie wnieśli do nich żadnych uwag. 

Przewodnicząca Rady poddała pod głosowanie zgłoszone wnioski o przyjęcie protokołów. 

Protokół z XL sesji został przyjęty jednogłośnie. 

Protokół z XLI sesji został przyjęty jednogłośnie. 

Protokół z XLII sesji został przyjęty jednogłośnie. 


Ad.pkt.5 Sprawozdanie Starosty z działalności Zarządu Powiatu Skarżyskiego między sesjami. 


Wicestarosta – Artur Berus – poinformował, że w dniu dzisiejszym uczestniczył w pożegnaniu, odchodzącego na emeryturę, Zastępcy Komendanta Policji Pana Jarosława Jasieńczuka. Dodał, że zastąpi go na tym stanowisku pan Piotr Piłatowski z Komendy Powiatowej w Kielcach. 
/sprawozdanie w załączeniu/ 


Ad.pkt.6 Interpelacje i zapytania radnych. 


Radny Roman Wojcieszek – poinformował, że na komisjach przed dzisiejszą sesją starosta przedstawiał sytuację finansową naszego powiatu, która nie rysuje się najlepiej. Radny zwrócił uwagę, że na wiele rzeczy mamy wpływ, na inne mamy wpływ niewielki, a na niektóre żadnego. Jednak na pewno mamy wpływ na dochody własne. Dlatego też zapytał o przygotowanie przetargów i przeprowadzenie procedur sprzedaży mienia: działki zagospodarowanej kotłownią i spalarnią, działek na Górnej Kolonii, działki przy ul. Wiejskiej i działki na os. Łyżwy, którą powiat nabył pod realizację Rydna. 

Do zabrania głosu w punkcie interpelacje zgłosił się radny Mieczysław Bąk. 

Przewodnicząca Rady – zapytała czy radny Mieczysław Bąk będzie miał prezentację. Radny potwierdził, że tak. Na co Przewodnicząca Rady wskazała, że jest to punkt interpelacje i zapytania, tak więc prezentację może przedstawić w kolejnym punkcie obrad. 

Radny Mieczysław Bąk – w związku z powyższym poinformował, że prezentacje z zapytaniami przedstawi w kolejnym punkcie. Następnie zapytał, jak wynik negocjacji z lekarzami w sprawie zmian systemu płac przekłada się na sytuację ekonomiczną Szpitala Powiatowego w Skarżysku-Kamiennej i jak będzie skutkował na sytuację ekonomiczną powiatu. 

Radny Grzegorz Małkus - odnosząc się do programu „Za życiem”, przypomniał, że pod koniec roku Rada Powiatu wyraziła zgodę Zarządowi na dokonanie zmian w budżecie tak, aby w ramach tego programu było możliwe uruchomienie ośrodka, który udzielałby wsparcia uczennicom w ciąży, matkom z małoletnimi dziećmi i kobietom w ciąży. Ośrodek miał być zlokalizowany w internacie przy ul. Szkolnej i części budynku w ZST-M. Zapytał czy na etapie składania wniosku o środki od wojewody, starosta dysponował danymi na temat potrzeb społecznych w tym zakresie: ile takich uczennic w ciąży było w naszym powiecie, ile matek w ciąży czy matek z małoletnimi dziećmi potrzebowało tego rodzaju wsparcia? Czy na etapie składania wniosku został złożony plan inwestycyjny i zmiana użytkowania budynków? Na jakim etapie jest realizacja tego projektu i w jakiej wysokości środki zostały już wydatkowane z budżetu powiatu na ten cel? Następnie odniósł się do funkcjonowania naszego szpitala w zakresie utworzenia oddziału wewnętrznego o profilu kardiologicznym i zamknięcia oddziału zakaźnego. Zapytał czy zostały już oszacowane koszty utworzenia tego oddziału, czy wiemy gdzie zostanie on zlokalizowany, w jakiej perspektywie czasowej ten oddział zostanie uruchomiony, czy mamy lekarzy specjalistów na ten odział. Czy Szpital Powiatowy w Skarżysku-Kamiennej poniósł negatywne konsekwencje finansowe, jeśli chodzi o kontraktowanie z NFZ, z powodu likwidacji oddziału zakaźnego. 
Ponadto radny Grzegorz Małkus złożył do protokołu interpelacje na piśmie. 


Ad.pkt.7 Wolne wnioski i oświadczenia. 

W tym punkcie głos zabrali: 

Radny Mieczysław Bąk – zwróci uwagę, że jego wystąpienie zazębia się z interpelacjami i przedstawi je w formie wizualnej, aby zaprzeczyć pojawiającym się opiniom, że w sprawie odpadów w Gminie Bliżyn nic złego się nie dzieje i po co tyle szumu.
Następnie zaprezentował w formie prezentacji multimedialnej halę po byłej cegielni Sołtyków, w której miało być składowisko i sortownia odpadów oraz produkcja paliw alternatywnych. Pokazał jak wygląda rekultywacja wyrobiska po kopalni piasku przy zalewie w Bliżynie, oraz utwardzanie dojazdu do planowanej kopalni piasku w Wołowie. Dodał, że nawozi się gruz zmieszany z odpadami, spych to wyrównuje i nic się nie dzieje. Teraz wygląda to o wiele lepiej ponieważ właściciel przykrył wszystko warstwa ziemi. Na ostatnich sesjach poruszana była pilna potrzeba walki ze smogiem, który zagraża naszemu zdrowiu. O ile efekt smogu jest widoczny i bezpośrednio odczuwalny, to skażanie ziemi i wód w sposób zorganizowany przez składowanie odpadów jest niekiedy lekceważone i mało dostrzegalne, ale to przecież ogromne zagrożenie dla naszego zdrowia. Skażona ziemia to skażona żywność. Skażona woda to epidemia i choroby układów pokarmowych. Mieszkańca gminy szybko można ukarać za wyrzucanie odpadów do lasu, ale już niektórzy „biznesmeni” wywożący hurtowo gruz zmieszany z odpadami czują się bezkarni. A jeżeli mieszkańcy zaczynają protestować to w majestacie prawa prawa próbują ten interes zalegalizować. Wskazał, że przedstawił zdjęcia hali, w której w 2016 roku omal nie powstało składowisko odpadów, a obecnie planuje się sortownię odpadów. W tym wraku hali, pod którą biegnie kanał burzowy, miało znaleźć pracę 50 osób przy sortowaniu ok. 60 t odpadów na 1 godz. Dzięki pomocy pana starosty udało się ten szalony pomysł zatrzymać, ale spółka chce w dalszym ciągu ubogacić gminę Bliżyn odpadami. Postępowanie administracyjne w sprawie wydania decyzji środowiskowej przez wójta Gminy Bliżyn wciąż trwa i nie wiadomo kiedy się zakończy. 
Następnie przypomniał, że zwracał się z interpelacją w dniu 28.09.2017 roku z prośbą o udzielnie odpowiedzi czy prowadzone wówczas przez spółkę prace remontowo-budowlane na hali w Sołtykowie były wykonywane w ramach zaleceń nadzoru budowlanego i do dziś nie otrzymał wyczerpującej odpowiedzi. Na interpelacje, które złożyłem w dniu 7 i 28 grudnia 2017 roku w sprawie planowanej kopalni piasku w Wołowie i rekultywacji wyrobiska przy zalewie w Bliżynie uzyskał odpowiedzi ogólnikowe zawierające min. wykaz obowiązujących aktów prawnych. Wynika z tych pism, że rola starostwa praktycznie kończy się z chwilą wydania koncesji i okresowego przyjmowania operatów i sprawozdań wykonywanych przez przedsiębiorcę. Poinformowano go, że interpelacje zostały przekazane do geologa powiatowego, który udzieli odpowiedzi na piśmie. Radny wskazał, że poinstruowany został również, ze jeżeli interwencje członka zarządu nadzorującego ochronę środowiska nie przynoszą należytego skutku, to mogę sobie zacząć sam interweniować w celu wyegzekwowania prawa. Nasuwa się więc pytanie po co jest ten zarząd powiatu i w czyim interesie powinien występować? Jedyną pozytywną uwagą w odpowiedzi jest zapis „że zgodnie z art. 26 ustawy o odpadach, wójt winien wydać decyzję nakazującą usuniecie zgromadzonych odpadów z miejsca nieprzeznaczonego do ich składowania i magazynowania.” Dodał, że o tym wszyscy wiemy, tylko jakoś gorzej z decyzjami. Przywykł już do tego, że niektóre osoby sprawujące władzę grożą mu prokuratorem, ponieważ nie odpowiadają im jego wypowiedzi. Ze zdziwieniem więc wysłuchał wypowiedzi pana starosty na sesji rady gminy w Bliżynie w dniu 5.02. br skierowanej do radnego powiatowego, radnych gminy o poważne zastanowienie się przy składaniu interpelacji i niepotrzebne uruchamianie służb wojewody i starostwa. Zdaniem pana starosty, jeżeli dobrze zrozumiał, nic złego się nie dzieje w Sołtykowie, Bliżynie, Wołowie, a zdarzenia takie może dopiero będą miały miejsce. W kontekście różnych wydarzeń związanych z odpadami, wypowiedź pana starosty jest dla niego osobiście niezrozumiała. Nie rozumieją również tej wypowiedzi osoby z nim współpracujące, które obawiają się o swą pracę, zdrowie i mienie. Obawiamy się, że taka wypowiedź może być źle zrozumiana przez niezadowolonych biznesmenów od odpadów i może być nieprzewidywalna w skutkach dla niego i jego przyjaciół. W wypowiedzi pana starosty zabrakło jednej bardzo ważnej informacji o tym, że właściciel działki nr 639 w Wołowie, który miał prowadzić kopalnię piasku wystąpił do starostwa o wydanie zezwolenia na przetwarzanie poza instalacjami i urządzeniami odpadów w procesach R5, R10 i R13 o czym starostwo poinformowało wójta gminy Bliżyn pismem z dnia 22.01.2018 roku. Przypadkowo dopiero w piątek w dniu 9.02.2018 roku dotarła do niego informacja o toczącym się postępowaniu w tej sprawie i terminie zgłaszania uwag i zastrzeżeń do dnia 12.02.2018 roku. Podkreślił, że był zdziwiony faktem, że o wniosku o zezwolenie na przetwarzanie odpadów w Wołowie nie wiedziała nawet radna i sołtys Wołowa pani Monika Sokołowska oraz mieszkańcy. Z prezesem stowarzyszenia „UROCZYSKO nad Górną Kamienną” panem Gabrielem Paduszyńskim oraz radną Wołowa panią Moniką Sokołowską ustalili, że składają protest przeciwko próbie zalegalizowania w Wołowie magazynowania odpadów wg procesu R13. Obecnie wysypiska określa się słowami składowiska, magazynowaniem odpadów, taki mały słowny kamuflaż, aby nie drażnić ludzi. Nie budzi to wtedy podejrzeń. W porozumieniu z sołtysami zaczęto pod protestem zbierać podpisy: w Brześciu, Zagórzu, Bugaju, Wołowie i pobliskim osiedlu Bór. Zdaniem mieszkańców wydanie zezwolenia na przetwarzanie i magazynowanie odpadów na działce nr 639 w Wołowie, polegające praktycznie na wywozie odpadów suchych, mokrych, a być może nawet ciekłych byłaby zwykłym szaleństwem, grożącym katastrofą ekologiczną, poprzez skażenie wód GZWP 415, z którego ujecie wody jest dla gminy Bliżyn w Gostkowie i dla części mieszkańców Skarżyska w Zagórzu. Jest to zbiornik otwarty, który nie posiada warstwy ochronnej. Brak warstwy izolacyjnej stwarza możliwość łatwego przedostatnia się zanieczyszczeń wraz z wodami opadowym poprzez strefę areacji do poziomów wodonośnych. Prawo miejscowe w gminie Bliżyn jakim jest MPZP dla Wołowa zakazują lokalizacji inwestycji mogących pogorszyć stan wód podziemnych w szczególności wysypisk i wylewisk. Ponadto działka nr 639 w Wołowie leży w obszarze zalesionym, w strefie zalewowej dorzecza Górna Kamienna w obrębie terenu objętego planem budowy zbiornika retencyjnego Wołów o powierzchni 33,7 ha i wyznaczonej 50 m strefie ograniczeń użytkowych stanowiących bufor ochronny zbiornika. Tym bardzie, że magazynowanie odpadów w Wołowie odbywałoby się praktycznie w lesie w strefie nieogrodzonej, krótko mówiąc powstałoby zwykłe wysypisko śmieci przez nikogo nie kontrolowane, bo jak dowiedzieliśmy się starostwo może wydać koncesje i już nic nie może zrobić. Potem to już „hulaj dusza piekła nie ma”. Przywozi się odpady, ugniata, rozgarnia spychaczem, przykrywa ziemią i władze samorządów nic nie widzą, nawet porozrzucanego sprzętu elektronicznego, kabli, resztek papy, styropianów, foli i itp. Mało tego w odpowiedzi ze starostwa dowiedział się, że w złożonym wniosku wykazano rodzaje (kody) odpadów, które były przewidywane do przetwarzania w obrębie działki 639, dopuszczone zgodnie z rozporządzeniem ministra środowiska. Należy domniemać, że w oparciu o literę prawa zezwolenie można by wydać. Otóż łatwowierność i bezduszność urzędnicza nie zna granic, a papier jest tak odporny i cierpliwy, że da zapisać wszelkie szaleństwa. Wyjaśnił, co oznaczają technologie przetwarzania odpadów w procesach metodą: R5 jest to recykling lub odzyska materiałów nieorganicznych czyli „wywóz wszystkiego co się pod rękę nawinie” gruzy, betony, asfalty, ziemia itp., R10 jest to obróbka na powierzchni ziemi przynosząca korzyści dla rolnictwa lub poprawiająca środowisko. Jest to tak szeroka kodowo grupa odpadów, w którą wchodzą szlamy, muły, popłuczyny, kruszywa, która praktycznie jest nie do skontrolowania. Tak ma wyglądać ubogacanie ziemi, R13 to jest magazynowanie odpadów już wymienionych. Podstawową formą odzysku, która jest niekwalifikowana jako recykling jest spalanie z odzyskiem energii w procesie R1. Dlaczego więc ci biznesmeni od odpadów, spółki, domów opieki chcą ubogacać gminę Bliżyn, a nie robią tego w swych miejscach zamieszkania? W dniu 12.02.2018 roku złożyliśmy protest do pana starosty przeciwko realizacji przedsięwzięcia przetwarzania odpadów w procesach R5, R10, R13 w Wołowie na działce nr 639. Pismem z dnia 16.02.2018 roku starostwo poinformowało, ze właściciel domu opieki w dniu 12.02.2018 roku wycofał wniosek i postępowanie zostało umorzone w dniu 15.02.2018 roku. Stwierdził, że aż trudno w to uwierzyć, czyżby to ten sam scenariusz co ze składowiskiem w Sołtykowie - próba wyciszenia nastrojów mieszkańców. A może widmo zbliżających się wyborów samorządowych ? Ktoś powie sprawy nie ma, to nie prawda, sprawa jest i ona niebawem powróci. 
Proszę o udzielenie odpowiedzi na piśmie, czy właściciel działki nr 639 w Wołowie wystąpił do Starostwa Powiatowego o wyrażenie zgody na przejazd drogą powiatową w Wołowie samochodów ciężarowych o rzeczywistej całkowitej masie powyżej 8 ton i jakie jest stanowisko Starosty. Czy wpłynęły do Starostwa uwagi lub oświadczenia instytucji, osób fizycznych w sprawie przetwarzania odpadów w procesach R5, R10, R13 w Wołowie, kiedy wpłynęły i jakiej sfery zastrzeżeń dotyczyły. Czy Starostwo udzieliło zezwolenia dla właściciela działki przy zbiorniku w Bliżynie na przetwarzanie odpadów w ramach rekultywacji wyrobiska po kopalni piasku lub czy jest prowadzone postępowanie administracyjne w tej sprawie. Ponadto Radny przypomniał, że w dniu 28 września 2017 roku zwracał się do Pana Starosty z prośbą o wszczęcie procedury uzyskania pozwolenia na przebudowę drogi powiatowej wraz z budową chodnika w Mroczkowie. Poprosił o informację, na jakim etapie załatwiania jest ta sprawa. 
W nawiązaniu do apelu pana starosty na ostatniej sesji rady gminy w Bliżynie o wzajemne poszanowanie radnych zwrócił się z przesłaniem do starosty, szacownego zarządu, zacznijcie wreszcie szanować zwykłych mieszkańców i zacznijcie dbać o ich bezpieczeństwo zdrowotne, któremu zagrażają planowane rożne formy przetwarzania odpadów, szczególnie na terenie gminy Bliżyn. 

Radny Bartosz Bętkowski – stwierdził, że ze smutkiem przyjął wiadomość, że rondo u zbiegu ul.3-go Maja i ul. Towarowej nie otrzymało dofinansowania i nie będzie realizowane. Natomiast jest temat otwarty jeżeli chodzi o mniejsze rondo przy ul. 1-go Maja i ul.Towarowej przy Biedronce. Wkład inwestora w budowę tego ronda to ok. 500 tys zł. Budowa tego ronda była inicjowana pod koniec poprzedniej kadencji. Jednak nie zostało ono zrealizowane. Rondo, które było projektowane w tym miejscu spełnia wszelkie pokładane w nim oczekiwania. Po pierwsze reguluje i stwarza ruch bardziej funkcjonalnym, ułatwia pieszym poruszanie się, wychodzi na przeciw przedsiębiorcom prowadzącym w tym miejscu działalność gospodarczą. 
Następnie przedstawił prezentację graficzną pokazującą rozwiązania komunikacyjne w tym miejscu. W związku z brakiem środków w powiecie pojawiła się koncepcja mniejszego ronda w tym miejscu. W jego przekonaniu jest ono nie do przyjęcia ze względów funkcjonalnych ani dla samochodów, pieszych i przedsiębiorców. Bowiem nie będzie miejsc parkingowych i znowu samochody będą musiały parkować na chodniku. W tym przypadku zyskuje tylko Biedronka. Będą to pieniądze wyrzucone w błoto. Uważa, że powinniśmy podjeść do rozwiązania tego problemu kompleksowo. W chwili obecnej mamy inwestora prywatnego i powinniśmy rozmawiać z gminą Skarżysko, która również winna się zaangażować w tę inwestycję oraz PKP. W związku z powyższym zaapelował, do zarządu o podjecie rozmów w celu realizacji „dużego” ronda u zbiegu ul. 1-go Maja i Towarowej.

 
Ad.pkt.6 Udzielenie odpowiedzi na zgłoszone interpelacje i zapytania. 


Wicestarosta – Artur Berus – odnosząc się do wypowiedzi radnego Grzegorza Małkusa co do utworzenia oddziału wewnętrznego o profilu kardiologicznym, wskazał że wejście w życie sieci szpitali spowodowało, że od 1 października przestał działać duży ośrodek kardiologiczny w Starachowicach. Z dnia na dzień pacjenci tego ośrodka, w tym mieszkańcy powiatu skarżyskiego zostali pozbawieni opieki kardiologicznej. Ze spotkań organizowanych przez pacjentów z chorobami serca, zapamiętał strach tych osób wywołany niepewnością, co dalej z nimi będzie, gdzie się mają leczyć i szukać pomocy. Dodał, że ze zrozumieniem wsłuchiwaliśmy się w dramatyczne apele pacjentów z naszego terenu o pomoc w zapewnieniu dostępu do opieki kardiologicznej i wówczas uznaliśmy wspólnie z dyrekcją szpitala, że nie można tych próśb lekceważyć. W przypadku osób borykających się z chorobami serca, brak właściwej opieki medycznej szybko prowadzi do wzrostu powikłań, a w ostateczności nawet do śmierci. Uznaliśmy, że jest pilna potrzeba, by stworzyć dla mieszkańców naszego powiatu warunki do leczenia chorób sercowych w skarżyskim szpitalu. Podjęliśmy działania, by w ramach oddziału wewnętrznego świadczyć opiekę kardiologiczną. Stosowne zapisy o utworzeniu oddziału wewnętrznego o profilu kardiologicznym zostały wprowadzone do statutu szpitala, i rozpoczęliśmy negocjacje z NFZ o zabezpieczenie finansowania na prowadzenie takiego oddziału. Kierowaliśmy się jednym - chcieliśmy, aby nasi mieszkańcy mogli czuć się bezpiecznie i normalnie funkcjonować, bez strachu o własne zdrowie i życie. Niestety dla naszych działań zabrakło zrozumienia ze strony NFZ, a tak naprawdę zabrakło zrozumienia dla pacjentów. Przyjęta przez NFZ strategia ogranicza dostęp do świadczeń medycznych z zakresu kardiologii, bo tak należy odczytywać brak zgody Funduszu na uruchomienie w skarżyskim szpitalu oddziału wewnętrznego o profilu kardiologicznym. Niestety nasze przygotowania do uruchomienia oddziału zostały zignorowane i zlekceważone przez NFZ. Dodał, że kontrakt, który miał PAKS prawie 20 mln zł, gdzieś się rozmył. W województwie świętokrzyskim nie ma tych pieniędzy na kwestie kardiologiczne. Była szansa na pozyskanie lekarzy jednak nie ma zgody i na ten moment nie możemy nic więcej powiedzieć. 
W kwestii domu z małoletnimi dziećmi i kobiet w ciąży, na bieżący rok tego zadania nie ma w budżecie, ze względu na brak środków. Docelowo jednak chcemy ten dom uruchomić. Planowaliśmy dom dla 15 matek i wstępna lokalizacja to części budynku ZST-M przy ul. Legionów. Ponadto chcielibyśmy tam utworzyć ośrodek interwencji kryzysowej, który znajduje się w PCPR. Ponadto chcemy, mieć miejsca całodobowe dla ofiar przemocy. Ma nadzieję, że po przetargach będą oszczędności, z których będziemy mogli wykonać dokumentację, a w późniejszym terminie złożyć wniosek do wojewody o dofinansowanie.
W kwestii podwyżek dla lekarzy wyjaśnił, że wstępnie osiągnęliśmy porozumienie z lekarzami. Do czasu wejścia w życie nowego regulaminu, specjaliści z tzw. „dwójką” dodatkowo otrzymają 300 zł do podstawy oraz zmieniona została kwota za dyżury nocne.
Poinformował, że radnemu Romanowi Wojcieszkowi odpowiedź zostanie przygotowana na piśmie. 

Członek Zarządu – Katarzyna Bilska – odniosła się do programu „Za życiem”. Powiat skarżyski przystąpił w listopadzie 2017 roku do tego programu i włączył się w dwa obszary działań. Pierwszy to „pomoc nieletnim uczennicom w ciąży” i w ramach tego został utworzony pokój w internacie ZPE-W. Na ten cel otrzymaliśmy 5000 zł z ministerstwa. Nie wiemy czy ten pokój kiedykolwiek będzie przydatny, ale jesteśmy gotowi na przyjecie. Szerszy obszar natomiast dotyczy utworzenia powiatowego ośrodka kooordynacyjno-rehabilitacyjno-opiekuńczego w SOSW nr 2. Jest to pierwsze miejsce gdzie rodzice mogą się zwrócić w przypadku gdy widzą ewentualne zagrożenie niepełnosprawnością swojego dziecka. W punkcie tym są przygotowani specjaliści terapeuci, rehabilitanci, którzy mogą pomóc rodzicom wychwycić wszelkie deficyty i na tym etapie prowadzić wczesne wspomaganie. Już w grudniu gdy przystąpiliśmy do tego programu skorzystało z niego 24 podopiecznych i udzieliliśmy łącznie 192 godzin zajęć terapeutycznych. Co do dalszego finansowania w roku 2018 mamy na ten ośrodek przeznaczone 78 tys zł i będziemy mogli przeprowadzić 1300 godzin prac wspomagających dziecko, w 2019 roku mamy 93.600 zł, w 2020 roku – 109.200 zł i 2021 roku również 109.200 zł. Łącznie na ten program pozyskaliśmy 422720 zł.

Członek Zarządu – Anna Leżańska – poinformowała, że w kwestii sortowni odpadów wypowie się naczelnik Ryszard Sowa i pan Wiesław Mróz geolog powiatowy. 

Pan Ryszard Sowa – wskazał, że odniesienie się do tematów poruszanych przez radnego Mieczysława Bąka jest dosyć trudne, ponieważ radny dość dowolnie interpretuje konkretne pojęcia, które my musimy brać tak jak są one zdefiniowane w ustawie. Dowolne używanie składowisko, wysypisko czy magazynowanie są to rzeczy różne, a w wypowiedzi radnego używane w tym samym kontekście. Jeśli chodzi o Sołtyków to dla powiatu nie ma tematu, ponieważ wniosek został wycofany, żadnego nowego wniosku nie ma. Natomiast jaki będzie dalszy los na tych działkach i w tych obiektach w tym momencie nie wiemy. Co do kwestii działki na Wołowie wyjaśnił, że istnieje rozporządzenie ministra środowiska o przetwarzaniu odpadów poza instalacjami, o którym radny mówił, gdzie odpady np. gruz czyli odpady nietoksyczne są przetwarzane. Przetwarzanie polega na tym, że zdejmuje się z nich kod i można ich używać do niwelacji i utwardzania terenu. To, że we wniosku pojawił symbol R10 czyli szlamy, to nie chodzi o dowolne szlamy, tylko szlamy powstałe z surowców wydobywanych czyli margol, dolomit, służące poprawie warunków środowiskowych. Prawda jest taka, że wnioskodawca wycofał wniosek o czym radny Mieczysław Bąk wie, ponieważ był u niego i rozmawiali na ten temat. Wyjaśnił, że działka w Wołowie jest przeznaczona pod działalność wydobywczą, ale aby móc prowadzić taką działalność należy przygotować teren, a mianowicie musi być plac manewrowy i możliwość wjazdu i wyjazdu. Na razie mówimy całkiem teoretycznie ponieważ wniosek został wycofany. Ponieważ rozporządzenie ministra środowiska zezwala używać odpadów takich jak gruz, mógłby on być wykorzystany jako proces pomocniczy do przygotowania działalności wydobywczej. Jeszcze raz podkreślił, że w tym momencie jest to teoretyzowanie gdyż nie ma wniosku. 

Pan Wiesław Mróz – Geolog Powiatowy – pokrótce przedstawił historię złoża Wołów. W 2010 roku przedsiębiorca zatwierdził projekt robót geologicznych na poszukiwanie i rozpoznanie złoża piasku w Wołowie na działce 639. Do tego projektu uzyskano pozytywne opinie marszałka województwa świętokrzyskiego i wójta gminy Bliżyn oraz uzgodnienie dyrektora okręgowego urzędu górniczego w Kielcach. W następnym roku przedsiębiorca przygotował dokumentację geologiczną, która został przyjęta zawiadomieniem przez starostę skarżyskiego. W kolejnych latach rada Gminy Bliżyn wpisała złoże do studium zagospodarowania przestrzennego oraz uchwaliła plan zagospodarowania przestrzennego dla tego złoża. Po tym planie przedsiębiorca uzyskał pozytywną decyzję środowiskową wydaną przez wójta gminy Bliżyn. Następnie złożył dokumenty spełniając wszelkie wymagania i otrzymał koncesje starosty skarżyskiego. Dodał, że w tym procesie brało udział wiele organów. Podkreślił, że złoże jest typu małego, które nie podlega rygorystycznym przepisom, a mianowicie nie opracowuje się planu zagospodarowania złoża oraz planu ruchu zakładu górniczego dla tego złoża. 

Członek Zarządu – Anna Leżańska uzupełniając informacje w sprawie Sołtykowa, wskazała że wpłynął wniosek do wydziału architektury o zmianę zagospodarowania przestrzennego gminy Bliżyn. Jeżeli zostanie zakończona procedura, na terenie Sołtykowa nie będzie możliwe prowadzenie żadnych tego typu działalności. W kwestii drogi na Wołów wyjaśniła, że wpłynęło pismo firmy, która ma koncesję na wydobycie, o zgodę na zmianę nośności tej drogi. Decyzja nie została jeszcze podjęta. Dodała, że droga ma 250 m i do przejazdu jest w bardzo złym stanie, a od przejazdu jest w stanie dobrym. Co do przebudowy drogi i chodnika w Mroczkowie ZDP wystąpił o pozwolenia na budowę. 
 Odpowiadając radnemu Bartoszowi Bętkowskiemu w kwestii budowy ronda w ul. 1-go Maja i Towarowej stwierdziła, że jeżeli rada powiatu zabezpieczy środki, to nie widzi problemu, możemy się ubiegać i rozmawiać z gminą i szukać innych osób chętnych żeby sfinansować to rondo. W tym momencie nie mamy środków. Budowa dużego ronda to koszt ok. 2 mln 600 tys zł. Dodała, że koszty inwestycji poszły bardzo w górę. W kwestii ronda, które było zgłoszone w ramach rewitalizacji i nie będzie realizowane wyjaśniła, że ma nadzieję, że mniejsza forma zgłoszona we wniosku do urzędu marszałkowskiego na przebudowę wiaduktu, obejmująca otwarcie ulicy Towarowej, będzie odciążeniem skrzyżowania. 

Radny Mieczysław Bąk – odnosząc się do wypowiedzi pana wicestarosty podkreślił, że pytał konkretnie jakie będą skutki podwyżek na sytuację ekonomiczną szpitala, co się przekłada na sytuację ekonomiczną powiatu. Ma nadzieję, że starosta odniesie się konkretnie do tych pytań. Ustosunkowując się do wystąpienia pana naczelnika Sowy, zwrócił uwagę, że naczelnik potwierdził, że będą wywożone muły, szlamy i ręce mu opadają jak widzi tą bezduszność urzędniczą i patrzenie tylko na paragrafy. Zapytał kto będzie kontrolował ten szlam, który tam będzie wywożony. Przykryje się to ziemia, a wy uważacie, że nie ma problemu. Problem będzie dla mieszkańców Wołowa i połowy Skarżyska. 

Pan Grzegorz Małkus – zwrócił uwagę, że w interpelacjach zapytał czy z powodu likwidacji oddziału zakaźnego, szpital poniósł negatywne konsekwencje finansowe, jeśli chodzi o kontraktowanie z NFZ. Poprosił o uzupełnienie jak NFZ argumentował swoją decyzję. Ponadto nie uzyskał do końca odpowiedzi czy we wniosku, który był składany do wojewody do programu „Za życiem” był dołączony plan inwestycyjny i decyzja o zmianie przeznaczenia użytkowania budynku. Pyta o to ponieważ na spotkaniu u pani dyrektor Anny Gromskiej, na którym był z przewodniczącą rady. Wiele samorządów składało wnioski do tego programu. Na podstawie wniosków środki zostały zarezerwowane w budżecie, a potem okazało się, że wnioski były niekompletne i zablokowały innymi możliwość skorzystania z programu. Dlatego tez pyta czy na etapie składania wniosek był kompletny. 

Bartosz Bętkowski – co do ronda przy ul. 3-ga Maja stwierdził, że otworzenie ul.Towarowej powinno odciążyć skrzyżowanie. Natomiast w kwestii ronda u zbiegu Towarowej i 1-go Maja zapytał z czego wynika taka duża różnica w kosztach budowy dużego ronda, a małego. Odnosząc się do wypowiedzi pani Anny Leżańskiej, że jak rada zabezpieczy środki to zarząd może rozpocząć rozmowy, podkreślił, że powinnością zarządu jest podjecie starań, ponieważ ten zarząd podjął się rządów w naszym powiecie. Dlatego tez apeluje do zarządu aby podjął rozmowy w tym temacie. Nawet jeśli gmina Skarżysko-Kamienna nie jest zainteresowana budową tego ronda, to chce usłyszeć jako radny z tamtego terenu, że takie jest stanowisko gminy. 

Radny Roman Wojcieszek - zwrócił uwagę, że tematy rozwiązań komunikacyjnych w osiedlu Dolna Kamienna są poruszane od początku kadencji. Niestety prawda jest taka, że nie ma żadnych konkretów i nic się w tym temacie nie dzieje. Zwracając się do pani Anny Leżańskiej poprosił, aby nie używała argumentów „jak rada zabezpieczy środki to my zrobimy”. Rada nie jest od szukania pieniędzy i podawania rozwiązań. Od tego jest zarząd. Zwracając się do przewodniczącej Komisji Infrastruktury poprosił o zwołanie posiedzenia komisji, tak aby poważnie porozmawiać na ten temat. 

Pani Anna Leżańska – odnosząc się do powyższych wystąpień wyjaśniła, że wysoki koszt przy dużym rondzie wiąże się z zabezpieczeniem środków na infrastrukturę podziemną techniczną i wykup gruntów. Dodała, że zarząd nie odżegnuje się od szukania środków. Miasto zaproponowało wstępnie, że będzie partycypować w kosztach budowy ronda, ale to była mowa o setkach, a nie milionach. 

Przewodnicząca Komisji Infrastruktury - Danuta Banaczek przychyliła się do propozycji Romana Wojcieszak i poinformował, że takie posiedzenie komisji się odbędzie.
 
Wicestarosta - Artur Berus – uzupełniając informacje na temat „Domu dla matek z małoletnimi dziećmi i kobiet w ciąży” poinformował, że z urzędem wojewódzkim przyprowadzimy korespondencje i nie był to etap składania projektu. W grudniu 2017 roku zadanie zostało wprowadzone do budżetu. Natomiast w budżecie 2018 roku nie ma zabezpieczonych żadnych środków ponieważ nas na to nie stać. 


Ad.pkt.9 Sprawozdanie z realizacji „Programu Promocji Zatrudnienia oraz Aktywizacji Rynku Pracy w Powiecie Skarżyskim na lata 2014 – 2020”. 


Dyrektor Powiatowego Urzędu Pracy w Skarżysku-Kamiennej – Roman Białek - przedstawił sprawozdanie z realizacji „Programu Promocji Zatrudnienia oraz Aktywizacji Rynku Pracy” w roku 2017. 
/sprawozdanie i przedstawiona prezentacja w załączeniu/ 

Radny Grzegorz Małkus – stwierdził, że brakuje mu informacji na temat współpracy z innymi instytucjami, szkołami szczególnie zajmującymi się kształceniem zawodowym. Zapytał czy jest taka współpraca w zakresie rozpoznania rynku pracy, nie tylko w Skarżysku, ale również w sąsiednich powiatach.
 
Dyrektor PUP – Roman Białek – PUP koncentruje się głównie na tych działaniach, które mają wspierać przedsiębiorców i pracodawców. Jeśli chodzi o szkoły z naszego powiatu to wygląda to tak, że każdorazowo dyrektor występuje do takiego organu opiniodawczego jakim jest powiatowa rada rynku pracy sugerując, że w danej branży jest w stanie zrobić rekrutacje. Rada rynku pracy wydaje opinię na ten temat. Nie było takiego przypadku, aby rada rynku pracy sprzeciwiła się tworzenia nowych kierunków. Szanujemy propozycje dyrektorów, zwracamy tylko uwagę, że dobrze byłoby tworzyć kierunki branżowo czyli elektrycy w ZST, mechatronicy w ZST-M, a kierunki usługowe w ZSS-U. Współpracę z innymi rynkami pracy już realizujemy, ponieważ sama idea regionalnych rynków pracy polega na tym, że zapraszamy do nas urzędy pracy z sąsiednich powiatów tj. ze Starachowic, Końskich, Kielc. 


Ad.pkt.10 Sprawozdanie z wysokości średnich wynagrodzeń nauczycieli na poszczególnych stopniach awansu zawodowego w szkołach prowadzonych przez powiat skarżyski. 


Członek Zarządu – Katarzyna Bilska przedstawiła sprawozdanie z wysokości średnich wynagrodzeń nauczycieli na poszczególnych stopniach awansu zawodowego w szkołach prowadzonych przez powiat skarżyski. W roku 2017 przy każdym stopniu awansu zawodowego osiągnęliśmy wymaganą średnią i tak:
- nauczyciel stażysta – wymagane było 2752, 92 zł, osiągnęliśmy – 3268,40; 
- nauczyciel kontraktowy – wymagane było 3055,74 zł, osiągnęliśmy 3476,72 zł; 
- nauczyciel mianowany – wymagane 3964,20 zł, osiągnęliśmy 4192,56; 
- nauczyciel dyplomowany- wymagane 5065,37 zł, osiągnęliśmy 5069,06 zł. 


Ad.pkt.11 Rozpatrzenie i podjęcie uchwał w sprawie: 

1) Skarbnik Powiatu – Bogusława Wilczyńska przedstawiła projekt uchwały w sprawie: zmiany wieloletniej prognozy finansowej powiatu skarżyskiego na lata 2017-2035. 
Poinformowała, że zmiany w Wieloletniej Prognozie Finansowej na lata 2018-2035 wynikają ze:

- zwiększenia limitu zobowiązań oraz limitu wydatków w 2018 roku o kwotę 357.430,32zł w ramach zadania „Wspieranie rodzinnej pieczy zastępczej w Powiecie Skarżyskim” realizowanego przez Powiatowe Centrum Pomocy Rodzinie w ramach Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Świętokrzyskiego. Wynika to z przeznaczenia niewykorzystanych w poprzednim roku środków na wydatki tegoroczne zgodnie z harmonogramem rzeczowo finansowym projektu.
- z wprowadzenia dwóch nowych przedsięwzięć „Realizacja programu "Za życiem" w zakresie przygotowania i utrzymania miejsca dla uczennic w ciąży”, które będzie realizowane przez Zespół Placówek Edukacyjno-Wychowawczych i „Realizacja programu "Za życiem" w zakresie zapewnienia realizacji zadań wiodącego ośrodka koordynacyjno-opiekuńczego na obszarze powiatu” realizowane przez Specjalny Ośrodek Szkolno-Wychowawczy nr 2. Oba zadania są zadaniami zleconymi na podstawie porozumienia z Ministerstwem Edukacji Narodowej i będą realizowane w latach 2017-2021. Łączna kwota przyznanych środków po uwzględnieniu niewykorzystanych w 2017 roku to 422.701zł, w tym na pierwsze przedsięwzięcie – 6.200zł, a na drugie – 416.501zł. 
- ze zwiększenia limitu zobowiązań oraz limitu wydatków w 2018 roku o kwotę 3.370zł w ramach zadania „Rozwój kwalifikacji zawodowych i wiedzy o europejskim rynku pracy kluczem do sukcesu zawodowego” realizowanego przez Zespół Szkół Technicznych w ramach programu Erasmus. Wynika to z przeznaczenia niewykorzystanych w poprzednim roku środków na wydatki tegoroczne zgodnie z harmonogramem rzeczowo finansowym projektu. 
- ze zwiększenia dochodów i wydatków bieżących o kwotę 499.100,32zł wskutek zmian dokonanych przez Zarząd Powiatu w dniu 31 stycznia 2018r – wprowadzenie dotacji od Województwa na utrzymanie biblioteki pedagogicznej w wysokości 60.000zł oraz zmian ujętych w projekcie uchwały Rady Powiatu w sprawie zmian w budżecie: wprowadzenie niewykorzystanych w poprzednim roku środków unijnych do tegorocznego budżetu w kwocie 360.800,32zł oraz dotacji z Ministerstwa Edukacji Narodowej na realizację programu „Za życiem” w kwocie 78.300zł. 

Przewodnicząca Rady Powiatu – Bożena Bętkowska zapytała, czy Radni mają jakieś uwagi lub zapytania do przedstawionego projektu uchwały. 
Ponieważ nie zgłoszono żadnych pytań Przewodnicząca Rady poddała pod głosowanie przedstawiony projekt uchwały. 

Uchwała w sprawie: zmiany wieloletniej prognozy finansowej powiatu skarżyskiego na lata 2018-2035, została przyjęta jednogłośnie i uzyskała Nr 307/XLIII/2018. 


2) Skarbnik Powiatu – Bogusława Wilczyńska przedstawiła projekt uchwały w sprawie: wprowadzenia zmian w budżecie powiatu na 2018 rok. 
Proponowane zmiany w budżecie Powiatu Skarżyskiego wynikają z: 
- Umowy nr RPSW.09.02.01-26-0022/16-00 o dofinansowanie projektu „Wspieranie rodzinnej pieczy zastępczej w Powiecie Skarżyskim” realizowanego przez Powiatowe Centrum Pomocy Rodzinie, który rozpoczął się w poprzednim roku. Niewykorzystane środki w wysokości 357.430,32zł zostają przeznaczone na wydatki projektu bieżącego roku zgodnie z harmonogramem rzeczowo finansowym.
- Porozumienia z dnia 24 listopada 2017r z Ministrem Edukacji Narodowej w sprawie realizacji przez Powiat zadań z zakresu administracji rządowej wynikających z programu kompleksowego wsparcia rodzin „Za życiem”. W latach 2018-2021 Ministerstwo przekaże środki w łącznej wysokości 391.200zł, w tym w 2018 roku 78.300zł, na przygotowanie i utrzymanie miejsca dla uczennic w ciąży oraz na zapewnienie realizacji zadań wiodącego ośrodka koordynacyjno-opiekuńczego na obszarze powiatu. Zadanie realizowane będzie przez Zespół Placówek Edukacyjno-Wychowawczych i Specjalny Ośrodek Szkolno-Wychowawczy Nr 2. W 2017 roku Ministerstwo przekazało kwotę 31.501zł.
- Pisma Zespołu Placówek Resocjalizacyjno-Wychowawczych z dnia 16 stycznia 2018r oraz pisma Zespołu Placówek Edukacyjno-Wychowawczych z dnia 29 stycznia 2018r w sprawie przeniesienia planu wydatków rzeczowych w wysokości 705.700zł (ZPRW – 628.000zł, ZPEW – 77.700zł) pomiędzy działami w związku z ich podziałem w jednostce według przyjętego klucza na poszczególne szkoły i placówki wchodzące w skład zespołu.
- Pisma Zespołu Szkół Technicznych z dnia 9 lutego 2018r w sprawie przeniesienia niewykorzystanych w poprzednim roku środków w wysokości 3.370zł na wydatki tego roku w ramach realizacji projektu „Rozwój kwalifikacji zawodowych i wiedzy o europejskim rynku pracy kluczem do sukcesu zawodowego”. 

Przewodnicząca Rady Powiatu – Bożena Bętkowska zapytała, czy Radni mają jakieś uwagi lub zapytania do przedstawionego projektu uchwały. 
Ponieważ nie zgłoszono żadnych uwag Przewodnicząca Rady poddała pod głosownia przedstawiony projekt uchwały.

Uchwała w sprawie: wprowadzenia zmian w budżecie powiatu na 2018 rok, została przyjęta jednogłośnie i uzyskała Nr 308/XLIII/2018. 


3) Przewodnicząca Rady – Bożena Bętkowska przedstawiła projekt uchwały w sprawie: przyjęcia planu pracy Rady Powiatu Skarżyskiego oraz Komisji Stałych Rady na 2018 rok. 
Do planu pracy Komisji Infrastruktury Komunalnej, Rolnictwa, Ochrony Środowiska i Prządku Publicznego Przewodnicząca Komisji zgłosiła autopoprawkę polegającą na dopisaniu dodatkowego punktu dot. objazdu dróg powiatowych. 

Przewodnicząca Rady Powiatu – Bożena Bętkowska zapytała, czy Radni mają jakieś uwagi lub zapytania do przedstawionego projektu uchwały. 
Ponieważ nie zgłoszono żadnych uwag Przewodnicząca Rady poddała pod głosownia przedstawiony projekt uchwały. 

Uchwała w sprawie: przyjęcia planu pracy Rady Powiatu Skarżyskiego oraz Komisji Stałych Rady na 2018 rok, została przyjęta jednogłośnie i uzyskała Nr 309/XLIII/2018. 


Ad.pkt.12 Zamknięcie Sesji Rady Powiatu Skarżyskiego. 


Radny Mieczysław Bąk – zwrócił uwagę, że Przewodnicząca Rady nie miała racji nie dopuszczając go do głosu w punkcie interpelacje. Nie ma nigdzie zapisane, że radny składając interpelacje nie może podeprzeć się zdjęciami w formie prezentacji. 

Przewodnicząca Rady – Bożena Bętkowska poinformowała, że porządek posiedzenia został zrealizowany w całości. Następnie poprosiła o powstanie z miejsc i zakończyła obrady poprzez wygłoszenie formuły „Zamykam XLIII Sesję Rady Powiatu Skarżyskiego". 

Godzina zakończenia obrad – 16.30 

Protokołowała: Joanna Wężyk 

Przewodnicząca 
Rady Powiatu Skarżyskiego 
Bożena Bętkowska 

metryczka


Wytworzył: Przewodnicząca Rady Powiatu Skarżyskiego (26 marca 2018)
Opublikował: Łukasz Krawiecki (3 kwietnia 2018, 10:56:59)

Ostatnia zmiana: brak zmian
Liczba odsłon: 952